So sánh giữa phần mềm QGIS và ArcGIS: Cái nào tốt hơn?

QGIS và ArcGIS là hai phần mềm GIS hàng đầu hiện nay, mỗi phần mềm đều có những ưu thế riêng biệt. Nên chọn giải pháp mã nguồn mở miễn phí hay phần mềm thương mại với hệ thống hoàn chỉnh? 

1. Khái niệm và nguồn gốc

1.1. QGIS là gì?

QGIS, viết tắt của Quantum GIS, là phần mềm hệ thống thông tin địa lý mã nguồn mở hoàn toàn miễn phí được phát triển bởi cộng đồng lập trình viên và chuyên gia GIS trên toàn thế giới. Dự án khởi đầu vào năm 2002 bởi Gary Sherman với mục tiêu tạo ra một công cụ GIS dễ sử dụng và có thể chạy trên nhiều hệ điều hành khác nhau. Sau hơn hai thập kỷ phát triển, QGIS đã trở thành một trong những phần mềm GIS mã nguồn mở phổ biến nhất với cộng đồng người dùng đông đảo và đa dạng.

Điểm đặc biệt của QGIS nằm ở triết lý phát triển mở, mọi người đều có thể đóng góp vào mã nguồn, báo cáo lỗi và đề xuất tính năng mới. Phần mềm được phát hành theo giấy phép GNU General Public License, cho phép người dùng tự do sử dụng, sao chép, phân phối và thậm chí chỉnh sửa mã nguồn. Sự phát triển liên tục với chu kỳ phát hành thường xuyên đã giúp QGIS ngày càng hoàn thiện và đáp ứng được nhiều nhu cầu chuyên môn khác nhau.

1.2. ArcGIS là gì?

ArcGIS là bộ phần mềm GIS thương mại toàn diện được phát triển bởi Environmental Systems Research Institute (Esri), một công ty hàng đầu thế giới trong lĩnh vực công nghệ không gian địa lý có trụ sở tại California, Mỹ. Lịch sử của ArcGIS bắt đầu từ những năm 1980 khi Esri giới thiệu phiên bản đầu tiên của ARC/INFO, tiền thân của ArcGIS hiện đại. Qua nhiều thập kỷ, Esri đã không ngừng đầu tư và phát triển để biến ArcGIS thành một hệ sinh thái GIS hoàn chỉnh nhất trên thị trường.

ArcGIS không chỉ là một phần mềm đơn lẻ mà là cả một nền tảng tích hợp bao gồm ArcGIS Desktop (với hai phiên bản chính là ArcMap và ArcGIS Pro), ArcGIS Online, ArcGIS Enterprise, và nhiều ứng dụng di động khác. Sự đầu tư mạnh mẽ từ một tập đoàn lớn đã giúp ArcGIS duy trì vị thế dẫn đầu trong ngành, đặc biệt là trong các tổ chức chính phủ, doanh nghiệp lớn và các dự án quy mô quốc gia. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với chi phí lớn mà người dùng cần cân nhắc.

2. Tính năng và Tiện ích mở rộng

Về mặt tính năng cốt lõi, cả QGIS và ArcGIS đều cung cấp đầy đủ các công cụ cần thiết cho công việc GIS từ cơ bản đến nâng cao. Hai phần mềm đều hỗ trợ nhập xuất dữ liệu đa dạng, hiển thị bản đồ, biên tập dữ liệu không gian, phân tích không gian và tạo bản đồ in ấn chất lượng cao. Tuy nhiên, cách tiếp cận và độ sâu của từng tính năng có những điểm khác biệt.

QGIS nổi bật với hệ thống plugin (tiện ích mở rộng) phong phú và linh hoạt. Với hơn một nghìn plugin được phát triển bởi cộng đồng, người dùng có thể dễ dàng mở rộng chức năng của phần mềm theo nhu cầu cụ thể mà không tốn thêm chi phí. Các plugin này bao gồm công cụ xử lý ảnh viễn thám, phân tích mạng lưới giao thông, mô hình hóa địa hình hay kết nối với các dịch vụ web mapping hiện đại. Việc cài đặt plugin cũng vô cùng đơn giản thông qua Plugin Manager tích hợp sẵn. Một số plugin nổi bật như QuickMapServices giúp thêm các bản đồ nền từ Google, Bing hay OpenStreetMap chỉ bằng vài cú click chuột.

ArcGIS trong khi đó có lợi thế về độ chuyên sâu và tích hợp chặt chẽ của các công cụ. Esri đã phát triển nhiều gói mở rộng và chuyên biệt như Spatial Analyst cho phân tích raster, Network Analyst cho phân tích mạng lưới, 3D Analyst cho phân tích ba chiều, và Geostatistical Analyst cho thống kê không gian. Mỗi công cụ này được thiết kế và kiểm thử kỹ lưỡng để đảm bảo độ chính xác và hiệu suất cao. Tuy nhiên, hầu hết các công cụ này đều yêu cầu mua giấy phép riêng.

Một điểm khác biệt quan trọng là khả năng tùy biến và lập trình. QGIS hỗ trợ Python nên người dùng có kỹ năng lập trình tạo ra các chương trình và tiện ích tùy chỉnh. ArcGIS cũng hỗ trợ Python, nhưng còn đi xa hơn với công cụ xây dựng mô hình, một công cụ trực quan cho phép xây dựng quy trình xử lý dữ liệu phức tạp mà không cần viết code. 

3. Giao diện người dùng của QGIS và ArcGIS

Giao diện người dùng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm và năng suất làm việc. QGIS có giao diện tương đối đơn giản và trực quan, phù hợp cho người mới bắt đầu. Các công cụ được tổ chức theo thanh công cụ và menu rõ ràng, dễ tìm kiếm. Người dùng có thể tùy chỉnh giao diện bằng cách thêm bớt các thanh công cụ, thay đổi vị trí bảng điều khiển theo sở thích cá nhân. Tuy nhiên, một số người nhận xét rằng giao diện của QGIS trông hơi “cứng nhắc” và chưa thực sự hiện đại so với các phần mềm đồ họa chuyên nghiệp khác.

ArcGIS Pro, phiên bản mới nhất của Esri, có giao diện được thiết kế theo phong cách dải băng hiện đại tương tự Microsoft Office, tạo cảm giác quen thuộc cho nhiều người dùng. Giao diện được đầu tư chỉn chu với các icon đẹp mắt, màu sắc hài hòa và bố cục khoa học. Việc tổ chức các công cụ theo ngữ cảnh giúp người dùng dễ dàng tìm thấy chức năng cần thiết tùy theo tác vụ đang thực hiện. ArcGIS Pro còn tích hợp sẵn các mẫu dự án và bố cục bản đồ chuyên nghiệp, giúp người dùng có thể tạo ra sản phẩm đẹp mắt ngay cả khi chưa có nhiều kinh nghiệm về thiết kế bản đồ.

4. Hỗ trợ và tài liệu tìm hiểu

Hệ thống hỗ trợ và tài liệu học tập là yếu tố quan trọng giúp người dùng khai thác tối đa khả năng của phần mềm. QGIS dựa vào cộng đồng người dùng toàn cầu cho việc hỗ trợ và chia sẻ kiến thức. Diễn đàn QGIS trên các nền tảng trực tuyến và các nhóm mạng xã hội có hàng chục nghìn thành viên luôn sẵn sàng giúp đỡ. Tài liệu chính thức của QGIS khá đầy đủ và được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau, bao gồm cả tiếng Việt. Ngoài ra còn có vô số hướng dẫn video trên các nền tảng chia sẻ video và các khóa học trực tuyến miễn phí.

Tuy nhiên, chất lượng hỗ trợ từ cộng đồng có thể không đồng đều và thời gian phản hồi phụ thuộc vào độ phức tạp của vấn đề cũng như tính tích cực của cộng đồng. Đối với các vấn đề kỹ thuật phức tạp hoặc lỗi trong phần mềm, quá trình khắc phục có thể kéo dài nếu phải chờ đợi các nhà phát triển tình nguyện. Điều này có thể là trở ngại cho các tổ chức có yêu cầu cao về thời gian xử lý sự cố.

ArcGIS có lợi thế rõ rệt về hỗ trợ chuyên nghiệp. Khi mua bản quyền, người dùng được quyền tiếp cận dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật trực tiếp từ Esri hoặc các đại lý ủy quyền. Đội ngũ hỗ trợ chuyên nghiệp này có thể giải đáp các thắc mắc kỹ thuật, hỗ trợ khắc phục lỗi và tư vấn giải pháp cho các dự án cụ thể. Thời gian phản hồi thường nhanh chóng và chất lượng hỗ trợ được đảm bảo. Esri còn tổ chức thường xuyên các hội nghị người dùng, hội thảo trực tuyến và chương trình đào tạo chính thức.

Về tài liệu học tập, ArcGIS có hệ thống tài liệu vô cùng phong phú và chuyên nghiệp. Esri cung cấp hàng trăm khóa học từ cơ bản đến nâng cao, bao gồm cả đào tạo trực tuyến và tại lớp. Tuy nhiên, hầu hết các khóa học này đều tốn phí. Tài liệu hướng dẫn chính thức của ArcGIS rất chi tiết với hướng dẫn từng bước, video minh họa và các ví dụ thực tế. Esri cũng duy trì kho tài nguyên khổng lồ với các mẫu dữ liệu, chương trình mẫu và các phương pháp hay nhất giúp người dùng học hỏi hiệu quả.

5. Khả năng tích hợp và tương thích

Trong thời đại dữ liệu đa dạng và phân tán, khả năng tích hợp với các hệ thống khác là yếu tố rất quan trọng. QGIS hỗ trợ rất tốt các định dạng dữ liệu mở và tiêu chuẩn quốc tế. Phần mềm có thể đọc và ghi hơn 80 định dạng vector và raster. QGIS tích hợp tốt với các cơ sở dữ liệu không gian phổ biến như PostgreSQL/PostGIS, MySQL, Oracle Spatial và MS SQL Server.

ArcGIS trong khi đó tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái khép kín nhưng vô cùng hiệu quả. Nền tảng ArcGIS bao gồm phần mềm máy tính, ứng dụng web, di động và máy chủ được tích hợp chặt chẽ với nhau. Dữ liệu có thể được đồng bộ liền mạch giữa các nền tảng thông qua các dịch vụ đám mây của Esri. 

6. Khả năng phân tích và xử lý dữ liệu

QGIS cung cấp bộ công cụ phân tích không gian khá đầy đủ cho hầu hết các nhu cầu thông thường. Hộp công cụ xử lý trong QGIS tích hợp hàng trăm thuật toán phân tích từ nhiều nguồn khác nhau. Người dùng có thể thực hiện các phân tích như tạo vùng đệm, chồng lớp bản đồ, kết nối dữ liệu theo không gian, các phân tích địa hình và nhiều công cụ xử lý phức tạp khác.

Một điểm mạnh của QGIS là tích hợp với các phần mềm mã nguồn mở khác. Thông qua tích hợp này, QGIS có thể thực hiện các phân tích phức tạp về địa hình, thủy văn và mô hình hóa không gian mà không cần phần mềm bổ sung. QGIS cũng hỗ trợ tốt cho xử lý ảnh vệ tinh với các tiện ích cho phép thực hiện phân loại ảnh vệ tinh một cách hiệu quả.

ArcGIS được đánh giá là sở hữu bộ công cụ phân tích toàn diện và mạnh mẽ nhất trong ngành. Gói mở rộng phân tích không gian cung cấp hàng trăm công cụ với hiệu suất cao và độ chính xác được kiểm chứng. Các thuật toán phân tích trong ArcGIS thường được tối ưu hóa tốt hơn và có thể xử lý các khối dữ liệu lớn một cách ổn định hơn. Công cụ phân tích mạng lưới cho phép thực hiện các phân tích phức tạp như tìm đường đi ngắn nhất, phân vùng và tối ưu hóa lộ trình với độ chính xác cao.

Sau khi phân tích chi tiết các khía cạnh của cả hai phần mềm, câu trả lời cho câu hỏi “cái nào tốt hơn” phụ thuộc hoàn toàn vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể. Một xu hướng đáng chú ý hiện nay là nhiều tổ chức sử dụng kết hợp cả hai phần mềm để tận dụng điểm mạnh của từng công cụ. QGIS có thể được sử dụng cho các tác vụ hàng ngày và đào tạo cơ bản, trong khi ArcGIS được dành cho các phân tích phức tạp và các dự án quan trọng. 

Trên thực tế, Đất Vàng Việt Nam đã vận dụng linh hoạt cả ArcGIS và QGIS trong nhiều dự án. Một ví dụ điển hình là dự án “Xây dựng web và cơ sở dữ liệu quy hoạch xây dựng Sơn La”. Công ty Đất vàng Việt Nam đảm nhận việc xây dựng, xử lý và cập nhật cơ sở dữ liệu GIS lên hệ thống WebGIS của dự án.

Hệ thống được phát triển trên nền tảng ArcGIS và QGIS, tích hợp toàn bộ dữ liệu phục vụ công tác quy hoạch đô thị, bao gồm bản đồ hiện trạng sử dụng đất, quy hoạch phân khu, mạng lưới giao thông, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và dân cư, giúp các cơ quan quản lý dễ dàng tra cứu, đánh giá và điều chỉnh phương án quy hoạch khi cần thiết.

Với sự phát triển không ngừng của cả hai nền tảng, người dùng GIS ngày nay có nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết để tìm ra giải pháp phù hợp nhất với nhu cầu của mình.

• Xem thêm: Phần mềm QGIS là gì? Tính năng và cách sử dụng

Trên đây là thông tin chi tiết về So sánh giữa phần mềm QGIS và ArcGIS mà Đất Vàng Việt Nam muốn chia sẻ với bạn. 

Truy cập website để cập nhật thông tin mới nhất và tin tức nóng hổi từ thị trường bất động sản toàn quốc.

Đất vàng Việt Nam

​​Nền tảng tra cứu dữ liệu liên thông Quy hoạch – Dự án – Giá đất